Jergas de Galicia

Despois de tres anos escribindo no blog, a parte de moitas satisfaccions, unha cousa que teño clara, e que os fins de seman, e os festivos non son os millores días pra recibir as visitas. Estes días son de entroido, e comprendo perfectamente que internet non sea unha das millores opcions pra pasar o rato. Dito esto, xa vos adianto as entradas desde hoxe ata o martes.

Hoxe tedes este libro, do que vos falerei abaixo.

Maña que e dia de traballo, e aproveitando a xenerosidade do amigo Federico Román, lembraremos a Don Marcelo Macias, quen fai nesa data setenta anos que deixou de ilustrarnos co seu coñecemento.

E o martes e mercores volverei utilizar este libro que hoxe vos presento, que penso podevos interesar. Pra que vos fagades unha idea, soo vos vou decir que eso do "Galego na lua", non e un mito, pode ser que sexa unha realidade. Teredes que agardar ata o martes pra entendelo.

O libro que hoxe vos presento, lamentablemente, non e sinxelo atopalo nas librerias, e penso que incluso, non son moitas as bibliotecas que o teñen entre os seus fondos. Eu tiven a sorte de recibilo en, digamos "herencia familiar".

Escribiuno Domingo Alvarez Alvarez, (nota pra miña familia: estaba casado cunha prima da avoa Margarita, era filla de Ricardo Abundancia de la Barona, irman de Don Pio un dos nosos bisavos), quen entre as moitas ocupacions que desempeñou o longo da sua vida, (contable, secretario de concello, procurador, fiscal, xuiz de paz, corresponsal de prensa), tiña un gusto especial polas lingoas, dominaba o Latín, o Portugues, o Italiano, o Frances, e o Castelán, (e mais o Guarani e o Tupí,) e o mesmo tempo gustaballe investigar e escribir.

Así e como case que por hobby, fixo este e outros libros ("As cooperativas", en lingoa portuguesa, e "Versos de otoño" en castelán)

"Jergas de Galicia", e unha recomplación das catro principais "jergas" historicas da nosa Galicia, loxicamente relacionadas con oficios. 

 "El Barallete", o "Latín dos Paragueiros", do cal falarei na entrada do mercores.

 "La Jerga dos albañiis", o "Latín dos Chafoutas"

 "La Jerga dos canteiros", Dos Arginas

 "La Jerga dos tejeros" o "O verbo dos Daordes".

Vou ampliar un pouco os datos, xa que non son verbas habituais hoxe en día. Paragüeiros e afiadores, non precisan de presentación na nosa Auria. A inmensa maioria dos que andaban por ese mundos de Deus, eran paisanos, de Nogueira de Ramuín, Esgos ou Pereiro de Aguiar (o meu parente esquenceu mencionar os oriundos de Parada do Sil, e algún mais, pero imos ter que perdoarllo, polo seu orixen pontevedres, e as suas escasas visitas a nosa provincia).

Mais descoñecidas pra nos, son as outras, A dos Albañiis ou Chafoutas,ten a sua orixe, na zona de Tuy e os seus alrededores, sendo das catro a de menor difusión. Comparte o orixe provincial cas outras duas Dos Canteiros ou Arginas, (nome que levaban os patrons), tamén coñecido como lingoa dos Cabaqueiros. E a Dos Tejeros, ou telleiros (fabricantes de tella a mán), tamen chamada verbo Dos Daordes; esta última falouse tamén froito da movilidade laboral dos seus falantes, en moitas zonas da Coruña.

Non me atrevo a aseguralo, pero penso que poderia ser o primeiro diccionario escrito destas jergas, ou alo menos dalgunha delas, xa que consta que iste libro, foi admitido pra a publicación polo Consello superior de investigacions cientificas, o ano 1955,  a ficha do libro, e:

 .-Domingo Álvarez Álvarez   Jergas de galicia, ed. do autor, Tomiño 1965-.

 E por exemplo o de Ben Cho Shey,  "Santa Marta de Moreiras", ten esta ficha: .
-Xosé Ramón e Fernández Oxea (Ben-cho-shey): O barallete, en: Santa Marta de Moreiras, Monografía dunha parroquia ourensán (1925-1935), Edicións Castrelos, Vigo, 1968.-

Tamén traballaron sobre o tema, Antón Fidalgo Santamariña en "O afiador" (1992), e Olegario Sotelo Blanco, en "Os Afiadores" (2011).

No caso da dos Canteiros, (ou Arginas), consta un dicionario anterior, feito por Julio Ballesteros Curiel, no 1929. E nos outros dous casos non me consta existencia de publicacions ainda que haberia que investigar un pouco, (sabedes que admito axudas).

Tamén veñen no libro unhas explicacions sobre cuestions tecnicas, e algo que penso que vos pode gustar: anecdotas desas falas, e das xentes que as empregaban.

O martes transcribireivos unha delas relacionado con dous paisanos nosos, de fai moito tempo, e nunha terra moi lonxana.