Consejos y avisos

4/10/24

O Ribeiriño, unha Ponte , un Barrio

 

Ponte Ribeiriño. Archivo Loty A.H.P. de Lugo

O Ribeiriño ¿unha ponte, un barrio??

Hai tempo que quería escribir este artigo, e sempre o deixo á espera de máis información, pero nunca chega. 

    Quizais as súas orixes un tanto anárquicas á sombra do crecemento da vila de Canedo, e quizais a necesidade de dar servizo á que poderiamos chamar a primeira estación de ferrocarril de Ourense, sexan os culpables. Como podedes ver na fotografía que Antonio Passporte fixo a finais dos anos 20 para a editorial Loty, paralela ao Miño había unha estrada na que, para cruzar o val e un humilde regato, se construíu a ponte do “Ribeiriño”; que probablemente deu nome ao barrio; Segundo a miña información, a vía do tren discorría un pouco máis cara ao río, e pra chegar ao final da liña tiña que superar unha pendente que, aínda que pouco pronunciada, nos meses de inverno co frío, convertíase nun problema para os traballadores do ferrocarril, e din que había cuadrillas encargadas de espallar area nos carrís...

    Quizais esta necesidade de persoal, xunto coa necesaria pra carga e descarga dos vagóns de mercadorías, fose dalgún xeito a xustificación do nacemento do "barrio". Non puiden confirmar que nun primeiro momento fosen chabolas, pero tampouco coñezo ningún edificio grande, é certo que se hoxe dás un paseo pola coñecida como Praza do Ribeiriño, onde se atopan as casas máis antigas, algunha delas restaurada. Con vistas ao río e a tranquilidade que se sente na zona, son unha opción envexable pra vivir (opinión persoal).

    Dende o principio o barrio funcionou coma se fose unha unidade familiar. Portas abertas e espírito de colaboración entre veciños.  Javier “El manco” (que perdera o brazo na guerra), facía cada semana un caldo nunha pota enorme, e todos os veciños alimentábanse con el, nena, vai buscar caldo onde o manco…. Vou.

Eternas tardes de verán xogando na praza, ata que o resto da familia acudia con cadeiras e mesas pra organizar unha modesta pero abundante merenda, cea entre charlas, risas etc...

    Antes de que alguén se equivoque, non conto os meus recordos, senón os que me contou no seu día o meu bo amigo Andrés Pereiro Sotelo, e agora lémbrame a súa sobriña Olga.

    Pero volvamos á historia. O Ribeiriño e as súas xentes estiveron sempre condicionados ben polo tren ou polo río. O tren que coñecemos atravesouno dende 1881 e a risco de equivocarse, diría que o que hoxe é a praza do barrio era o lugar onde estaba a parada. (sei que estanse a facer estudos sobre o tema) Realmente faltaban tan só 4 anos pra inauguración da estación de Canedo en 1885 (na praza de Vicente Risco), pero para entón xa se creara algún almacén e negocio polo que habería continuidade.


Arquivo www.canedo.eu Manuel Domínguez Quiroga

O río, pola súa banda, tamén ofrecía opcións de traballo, aínda que hoxe parece estraño, houbo quen vivía da pesca no Miño, e por suposto barqueiros que facilitaron a travesía cando A Ponte Vella non estaba operativa, pero a isto hai que engadirlle, por exemplo, que en 1903 concedeuse un uso de 2400 litros por segundo para un muíño fariñeiro. 

Outros negocios alí foron: arredor de 1908 a fundición de ferro “La Colectiva” xestionada por Higinio Ameijeiras. (que, se era a mesma persoa que creo, era un personaxe polifacético, xa que como xornalista dirixiu o Tío Marcos da Portela e formou parte da xunta directiva das sociedades recreativas ourensanas en diversas épocas. Unha das pirotecnias que existían na cidade, estivo alí, a  do Machete, pero lamentablemente, como adoita suceder con estas empresas, os accidentes desprazáronos ou facían que desaparecesen.  A oferta foi completada por almacéns de madeira, bares, pequenas tendas de alimentación, como a da Angelita e Avelino. , e ata un forno de pan, o do Pepito.   

Respecto do estilo de vida xa vos dixen que era como unha familia, pero iso non podía evitar que o barrio fose coñecido por varios feitos tristes. Á parte das liortas de lanzamento de pedras que a comezos do século XX eran moi habituais entre a xente nova, o que me obriga a lembrar a Lelé, unha das persoas queridas de Canedo cunha puntería incrible, máis dun dos cativos do barrio que se atreveu a meterse con el. , pensando que 30 metros era unha gran distancia para que golpeara, puido verificalo.  "Mátarele Lelé", berrábanlle. (Hai pouco aseguráronme que era o primeiro ourensán de pel negra, e podería ser). Xa me saín do tema.    

Díxenvos que houbo varios feitos tráxicos, o primeiro foi a morte por afogamento dunha moza xitana nunhas circunstancias que conmocionaron a toda a provincia. Estaba "correndo roupa" no río coa sobriña pequena do seu mozo, con quen se ía casar ao día seguinte, a pequena caeu ao río, pra salvala tirouse ela a auga e conseguino, pero entre o peso de as varias saias que levaba, o susto, e o feito de non saber nadar, afogouse.

O outro caso foi un dos tantos accidentes de embarcacións no río, con altas doses de irresponsabilidade, subirse a eses barcos sen saber nadar era cando menos temerario... O 13 de xuño de 1933 morreron 5 dos trece ourensáns que daban un paseo polo Miño na zona do ribeiriño.

Pero ese tema deixareino hoxe para un dos meus artigos de crónica negra. Pra rematar isto recordarei algúns nomes ou máis ben alcumes de veciños do barrio. Nalgúns casos, habería que incluílos no recompilatorio de Ben Cho Shey: La Capona e un deles,, ou o moi orixinal da: “Cagónaola”, unha empresaria do barrio, propietaria dun café onde cantaba con frecuencia Toñito Patata quen competia coas vedettes contratadas polo dono doutro bar: O Capador, onde estivo a primeira televisión do barrio. Como vedes, a oferta recreativa para tan pequeno espazo xa estaría completa, pois non, había outro bar, o de Elías. 

Estes últimos datos e nomes corresponden aos anos 50-60, e é probable que as primeiras edificacións da zona remóntanse a 1840, como vivendas de pescadores. co cal queda a porta aberta pra atopar novos datos e recordos

 Hoxe quen se lembra???


Praza do Ribeiriño 1956 foto Pueblo Gallego

3/10/24

Sastrería Jesús, La elegancia

  Marcó estilo en la ciudad, y aunque no tuvo repercusión su trabajo fuera de la provincia, no creo que se deba omitir la tienda de Jesús en el paseo , cuando se intente buscar explicación al gran nivel que nuestra ciudad tuvo y mantiene en el mundo de la moda. 

Lo mismo que si nos olvidamos de citar a Don Manuel, o como no, la Camisería Aser, o Ramos o Pazos o....   ¿Os dais cuenta de lo que supone hablar de moda en Ourense?.  

Siempre que hablo de este tema, me enorgullece ver que ellos: Adolfo, Verino, Lonia Textil,... llevan el nombre de nuestra ciudad por todo el mundo como garantía de calidad.  pero también recuerdo cuando mi querida cuñada vino las primeras veces de su Gran Canaria, natal y se sorprendía de la elegancia que se veía en la calle, no había que buscar fiestas para ver estilo. Y eso hoy creo que se esta perdiendo, ¿no os parece?. El chándal es cómodo, pero.....

2/10/24

El cuerpo de la policía Local

Aunque estoy comenzando temporada y se que no andaréis con ganas de "trabajar", ya os pongo tarea.

Me prestó mi amiga Gemma esta joya de fotografía junto a otras delicatessen, posavasos, programas de fiestas y mas... El caso es que la fotografía se me escapa a mis conocimientos. La hizo en su día Foto Villar, calculo que en los 60 pero aunque me parece reconocer alguna cara, no me atrevo a dar nombres.
Al margen de que no controlo el tema emblemas, distintivos y uniformes de este cuerpo policial. Al lado del que posa de paisano que no lo reconozco como alcalde de la ciudad, mas bien me imagino que sea el concejal responsable de la local. Veo a los que parecen jefes, y buscando similitud con los distintivos militares, habría un sargento, varios cabos primeros y varios cabos. Lo que ya me descoloca totalmente es ver a los seis números con herrajes blancos y la gorra cubierta.

Lo dejo en vuestras manos, a ver si podéis confirmarme que son el cuerpo local ourensano y de que año-----



 

1/10/24

El Couto años 50

  Continúo escaso de fotografías de los barrios ourensanos, incluido el que me adoptó hace ya mas de 30 años (que viejo soy, porque ya llegue para casarme.....) el Couto. cuando aparece una procuro subirla lo antes posible para estimularos a buscar que algunas mas tiene que haber.

Hoy os muestro a estas dos guapas coutinas, posando delante del Santo Ángel, y además de quedar claro que antes las alturas de los edificios eran mas "modestas", me llama la atención ver esa especie de parterre que semeja haber delante de los que hoy todos llamamos el Joma, bueno todos no, porque los mas jovenes ya lo identifican mas con una franquicia de Pizzas.

  Lo mas llamativo de todo es el ver que en ese momento había ya un buen numero de casas construidas, y de ellas que yo vea solo queda una en pie, o dos???
 

30/9/24

Podría utilizarse hoy...


 Entre los originales objetos que vamos encontrando, me envía este José Antonio Feijoo, era una de los atrayentes regalos publicitarios que hacia su padre Ovidio Feijoo. 

Como veis se trataba de un aparato de plástico muy sencillo, con el que se podía cubrir al azar un boleto de quinielas. Al azar azar, pues no era.

 Cierto es que las combinaciones en las que los resultados X y 2, llamados variantes eran las que hacían millonarios, pero la mayoría de jugadores querían intentar "amarrar" con la lógica, y eso nos llevaba a pensar que el equipo que jugaba en casa tenia mas posibilidades de ganar.

 Bueno seguro que vosotros sabéis mas que yo de este tema (y de tantos otros...) el caso es que la maquinita de don Ovidio tenia una serie de limitaciones a la hora de cubrir el boleto, el principal es que tenia 11 bolitas del 1 (victoria local) 8 bolitas del empate X  y solo 3 de la victoria visitante.  Con lo cual convertía la quiniela que se cubriera en un poco "caserilla" o no, porque una quiniela con 11 variantes era posible...

Tendré que buscar información para saber si con esta maquinita algún ourensano sacó una de 14... No se, No se...